NielsenIQ зерттеу жүргізді, ол Қазақстан Республикасы тұрғындарының жартысы келер жылы экономикалық жағдайдың жақсаруын күтпейтінін көрсетті, бұл түсінікті. Басында бәрі пандемия бірнеше айдан кейін аяқталады деп ойлады. Әрі кетсе - алты ай. Бірақ вирус бізбен ұзақ уақыт бірге болатыны белгілі болды. Тіпті келесі жылы біз одан құтыламыз деген үміт жоқ. Сонымен бірге, пандемиямен тығыз байланысты шектеулер жалпы өмірге де, экономикаға да кері әсерін тигізіп жатыр. 2021 жыл мұны бізге көрсетті — бүкіл әлемде тауарлар қымбаттауда. Сонымен қатар, адамдардың табысы баяу өсуде, ал кейбір сала қызметкерлерінің табысы тіпті құлдырауда. Адамдар үнемдеуге мәжбүр.
NielsenIQ сауалнамасына қатысқандардың 75%-ы осы жылы шығындарын азайтты деп жауап берді. Респонденттердің басым бөлігі, 67%-ы жаңа киім сатып алудан, 61%-ы ойын-сауықтан, 53%-ы үйден тыс тамақтанудан бас тартты. Бұл туралы Kapital.kz іскерлік ақпарат орталығының тілшісі, NielsenIQ зерттеу компаниясына сілтеме жасай отырып, хабарлады.
Зерттеуде былай делінген: «Егер ағымдағы жылдың екінші және үшінші тоқсандарының көрсеткіштерін салыстыратын болсақ, мейрамханалар мен ойын-сауық біртіндеп біздің өмірімізге оралуда. Алайда әрбір үшінші респондент экономикалық жағдай жақсарған кезде де үнемдеуді жалғастыратынын мойындайды».
Сондай-ақ қазақстандықтар бағаның өсуіне аса сезімталдық танытты. Елорда тұрғындарының 97%-ы азық-түліктің қымбаттағанын байқады. Өткен жылы бұл көрсеткіш 6%-ға төмен болатын.
«Алматыда да осыған ұқсас жағдай орын алды: 2021 жылы қала тұрғындарының 97%-ы азық-түлік бағасының өсуін көрсетті, 2020 жылы бұл көрсеткіш 93%-ды құрады. 2019 жылы азық-түлік бағасының көтерілгенін байқаған Павлодар тұрғындарының 84%-ы болса, қазір сұралғандардың 93%-ы бағаның өскенін атап өтті. Қарағандыда бұл сандар 89% (2019 жыл) және 2021 жылы 99%-ды құрады. Нәтижесінде: Алматы мен Нұр-Сұлтандағы әрбір екінші сатып алушы шектен шығудан бас тарту есебінен үнемдейді, ал әрбір үшінші сатып алушы промонауқандарды іздейді».
Бір қызығы: арзанырақ маркаларға көшуге дайын сатып алушылардың пайызы өткен жылмен салыстырғанда — Алматыда 18%-дан 13%-ға, Нұр-Сұлтанда 21%-дан 13%-ға айтарлықтай азайды. Респонденттер әдеттегі брендтерді, бірақ аз мөлшерде сатып алуды жөн көретінін айтты.
Алайда, бәрі де жаман емес. Үнемдеу – жақсы әдет, ол артық шығындардан арылуға көмектеседі. Сұралғандардың шамамен 16%-ы үнемдеу үшін темекі шегуден, 14%-ы алкогольден құтылуға, 14%-ы – кредиттер мен сақтандыру бойынша тиімді ұсыныстарды іздеуге көбірек көңіл бөлуге дайын.
Нарық сарапшылары қаржылық қызметтерді тұтынушылардың шынымен де шарттың талаптарына мұқият және талапшылдықпен қарай бастағанын атап өтті. Барлығы емес, бірақ көбі. Бұл жақсы әдетке айналып келеді, өйткені адамдар әдемі жарнама мен үлкен уәделерге қызықпай, талаптарды мұқият зерттейді.
